Welke kleur ontlasting is niet goed?

Iedereen heeft weleens variatie in de kleur van de ontlasting, maar sommige kleuren kunnen een teken zijn van een onderliggend probleem. Normale ontlasting is meestal bruin door de aanwezigheid van gal en verwerkte voedselresten. Af en toe kan er een onschuldige verandering ontstaan door de voeding die je eet. 

Als je merkt dat je ontlasting een ongebruikelijke kleur heeft en dit langere tijd aanhoudt, kan het verstandig zijn om dit verder te onderzoeken. 

Kleuren ontlasting

In deze blog kaarten we de mogelijke kleurafwijkingen van je ontlasting een voor een aan. We vertellen je wat de kleur kan betekenen en wat voor stappen je het beste kan nemen als je de betreffende kleur ontlasting hebt.

Zwarte ontlasting

Zwarte ontlasting kan heel onschuldig zijn. Het kan bijvoorbeeld komen door ijzersupplementen of het eten van donkere voedingsmiddelen zoals drop of rode wijn. 

Als de ontlasting ook sterk ruikt en plakkerig is, zou het echter veroorzaakt kunnen worden door bloedingen hoog in het spijsverteringsstelsel zoals de slokdarm, maag of dunne darm. De inmenging van het bloed in de ontlasting veroorzaakt de donkere ontlasting die ook wel melena genoemd wordt. Bij verdenking op melena moet je altijd een arts raadplegen.

Groene ontlasting en donkergroene ontlasting

De voornaamste oorzaak voor groene ontlasting is een dieet rijk aan groene bladgroenten zoals spinazie of boerenkool. Het kan ook voorkomen als voedsel te snel door de darmen gaat, waardoor gal onvoldoende wordt afgebroken. 

Donkergroene ontlasting kan verder wijzen op coeliakie, alcoholgebruik of een bacteriële of parasitaire infectie met bijvoorbeeld Salmonella, Giardia of het norovirus, dit laatste vooral bij kleine kinderen. Bij deze mogelijke oorzaken zouden er echter een heleboel andere klachten meespelen en niet alleen de groene ontlasting.

Over groene ontlasting hoef je je dus geen zorgen te maken als je weet dat je veel groene groenten hebt gegeten of als het eenmalig voorkomt zonder andere symptomen. Krijg je echter last van andere symptomen zoals buikpijn, afvallen, overgeven, diarree etc.? Dan moet je medische hulp zoeken.

Gele ontlasting

Gele ontlasting kan veroorzaakt worden door het nuttigen van veel wortels of pompoen. Daarnaast kan het een teken zijn van een slechte vetvertering. Dit kan komen door problemen met de alvleesklier, zoals pancreatitis, of een verstoring in de galproductie. Ook infecties zoals giardia kunnen gele, vettige ontlasting veroorzaken. Hierbij geldt ook dat je in de gaten moet houden of je andere klachten krijgt en aan de bel moet trekken als dit het geval is.

Donkerbruine ontlasting

Donkerbruine ontlasting wordt meestal als normaal beschouwd. Natuurlijk is naast de kleur van ontlasting de consistentie ook erg belangrijk. In deze blog staat meer over welke consistentie gezonde ontlasting zou moeten zijn.

Grijze ontlasting

Grijze of kleikleurige ontlasting kan wijzen op een probleem met de galwegen of lever (1), zoals galwegobstructie of leverziekten. Dit betekent dat er onvoldoende gal in de ontlasting aanwezig is, wat nodig is voor een normale bruine kleur. 

Als je dit ervaart, houd dan goed in de gaten of je andere klachten krijgt of tekenen ziet van geelzucht (vergeling van de huid en ogen). Neem als dit het geval is direct contact op met je huisarts.

Witte ontlasting

Voor witte ontlasting geldt hetzelfde als voor grijze ontlasting.

Pindakaas kleur ontlasting

Als je ontlasting de kleur heeft van pindakaas, kan dit normaal zijn of een teken zijn van te veel vetten in de voeding. De consistentie van pindakaas wordt echter niet als normaal beschouwd. Deze consistentie is te veel in de richting van diarree. 

Rode ontlasting

Rode ontlasting kan alarmerend zijn, maar hoeft niet altijd op bloed te duiden. Voedingsmiddelen zoals rode bieten, tomatensap of bepaalde kleurstoffen kunnen rode ontlasting veroorzaken. 

Als het rood wel afkomstig is van bloed, dan geldt: hoe helderder rood, hoe lager in het spijsverteringskanaal de bloeding zit. Als het bloed helderrood is, kan dit wijzen op aambeien of een rectale bloeding. Iets donkerder rood is eerder afkomstig uit de darm en kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door ontstekingsziekten. 

Oranje ontlasting

Oranje ontlasting kan worden veroorzaakt door het eten van veel bètacaroteenrijke voedingsmiddelen, zoals wortels en zoete aardappelen. In zeldzame gevallen kan het wijzen op een probleem met de galstroom. Als je oranje ontlasting ziet, moet je eerst nagaan wat je hebt gegeten. Als dit geen logische verklaring geeft of als de gekke kleur aanhoudt, kan je een bezoek aan je huisarts brengen.

Stopverf ontlasting

Ontkleurde ontlasting, ook wel bekend als ‘stopverfkleurige ontlasting’, heeft vaak een lichtgrijze, beige of witachtige tint. Dit type ontlasting is meestal zacht van structuur, blijft drijven in het toilet en kan lastig door te spoelen zijn, soms met zichtbare sporen achterlatend. 

Hierbij geldt ook dat een gebrek aan gal in de darmen vaak de oorzaak is van deze kleurverandering, wat kan wijzen op een verstoring in de galwegen of een probleem met de leverfunctie. Hier moet door een medisch specialist naar gekeken worden.

Roze ontlasting

Roze ontlasting kan het gevolg zijn van het eten van rode voedingsmiddelen zoals rode bieten of rode kool. 

Als de roze kleur niet door voeding komt, kan het wijzen op vers bloed, afkomstig uit de darmen of het anale gebied, wat medische aandacht van de huisarts vereist.

Paarse ontlasting

Paarse ontlasting is zeldzaam en wordt meestal veroorzaakt door voedingsmiddelen zoals rode kool, bieten of bessen. Er zijn weinig medische aandoeningen die deze kleur veroorzaken, maar als het langer aanhoudt zonder duidelijke voedingsgerelateerde oorzaak, is het verstandig om een arts te raadplegen.

Zoek de onderliggende oorzaak als je niet de goede kleur ontlasting hebt

Als je benieuwd bent naar hoe je je ontlasting normaliseert met een gestructureerd plan, bekijk dan eens ons D.A.R.M. Programma. Hierin ontdek je stap voor stap wat jouw darmklachten veroorzaakt en hoe je dit kunt aanpakken. Deze holistische benadering van darmgezondheid heeft ervoor gezorgd dat al velen vaarwel hebben kunnen zeggen tegen afwijkende ontlasting. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen. 

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin laat Emilia de Vries je zien hoe je stap voor stap van darmklachten af kunt komen. Je ontdekt wat je vandaag nog kunt doen om je klachten te verminderen en welke stappen je moet volgen om structurele verbetering te zien in je darmwerking. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Bronnen:

https://www.mdlfonds.nl/gezonde-buik/ontlasting/verschillende-kleuren-ontlasting 

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.