12 soorten diarree: herkennen en verhelpen

Diarree is een veelvoorkomend gezondheidsprobleem dat iedereen wel eens meemaakt. Het kan variëren van mild tot ernstig en kan worden veroorzaakt door verschillende factoren. 

In deze blog bespreken we de verschillende soorten diarree en hun kenmerken, zodat je beter begrijpt wat er met je lichaam gebeurt en wat je eraan kan doen.

(PS: benieuwd hoe je in 4 stappen je darmklachten op een effectieve manier kunt aanpakken? Bekijk dan hier onze gratis masterclass.)

Wat bedoelen we met diarree?

Diarree wordt gedefinieerd als het hebben van dunne of waterige ontlasting, drie keer per dag of vaker. Het kan gepaard gaan met buikpijn, krampen en een dringend gevoel om naar het toilet te gaan. Andere woorden voor diarree zijn 'dunne ontlasting', 'buikloop' of 'rommelende darmen'. 

Hoe lang duurt diarree? Meestal enkele dagen tot een week, maar chronische diarree kan weken of zelfs maanden aanhouden. 

Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen dunne ontlasting en echte diarree, omdat incidentele dunne ontlasting geen reden tot zorg hoeft te zijn.

Overloop diarree of paradoxale diarree

Overloop diarree, ook wel paradoxale diarree genoemd, treedt op wanneer iemand last heeft van ernstige verstopping. In dit geval hoopt harde ontlasting zich op in de darmen, en als reactie probeert het lichaam de verstopping te verhelpen door dunne, waterige ontlasting langs de verstopping te laten glijden. 

Dit kan leiden tot een wisseling tussen verstopping en diarree, wat verwarrend kan zijn om te ervaren. Lees meer over obstipatie in onze specifieke blog over obstipatie.

Diarree en bloed

Diarree met bloed en slijm kan wijzen op een ontsteking van het maag-darmstelsel. Dit type diarree, dat je kan soms kan herkennen als rode diarree, kan veroorzaakt worden door verschillende aandoeningen zoals infecties, inflammatoire darmziekten (zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa), of zelfs aambeien. 

Slijmerige diarree kan duiden op een ernstige infectie of ontsteking en moet altijd medisch onderzocht worden.

Water diarree of waterdunne diarree

Waterdunne diarree kan je opdelen in twee soorten: osmotische en secretoire diarree. Bij osmotische diarree is het probleem dat water en elektrolyten niet goed opgenomen worden in de dikke darm en allemaal in de ontlasting blijven zitten (door bijvoorbeeld een allergie/intolerantie of door medicatie/laxeermiddelen). 

Secretoire diarree ontstaat doordat er in de dunne darm juist te veel water en elektrolyten worden uitgescheiden. Dit heeft vaker een infectieuze oorzaak. Als explosieve secretoire diarree (en overgeven) ontstaat na een vakantie in bijvoorbeeld Egypte, noem je dit reizigersdiarree. 

Reizigersdiarree wordt vaak veroorzaakt door bacteriën zoals E. coli, die kunnen leiden tot explosieve diarree en overgeven bij zowel kinderen als volwassenen. Deze acute diarree gaat meestal binnen enkele dagen over, maar kan zeer intens zijn.

Hoe weet je of er bij jou sprake is van osmotische of secretoire diarree? Simpel, osmotische diarree stopt bij vasten, maar secretoire diarree niet. 

Vet diarree

Vetdiarree, ook bekend als steatorroe, treedt op wanneer er een teveel aan vet in de ontlasting zit. Dit kan gebeuren door problemen met de absorptie van vet in de darmen, zoals bij aandoeningen van de lever of galblaas, coeliakie of de ziekte van Crohn. 

De lever maakt namelijk gal, dat essentieel is voor de vertering van vetten. Dit gal wordt vervolgens opgeslagen in de galblaas, zodat het tijdens de vertering kan worden afgegeven aan de darmen. 

Bij coeliakie of de ziekte van Crohn kan de wand van de dunne darm beschadigd zijn, waardoor vetten niet goed opgenomen kunnen worden. Vetdiarree kan glanzend en plakkerig zijn en een bijzonder onaangename geur hebben.

Stinkende diarree

Een andere reden voor stinkende diarree zijn infecties door parasieten, zoals Giardia. Deze parasieten verstoren de normale vertering en absorptie in de darmen, wat kan leiden tot stinkende, vaak explosieve diarree.

Galzuren diarree

Galzuren diarree treedt op wanneer er een overmatige hoeveelheid galzuren in de dikke darm terechtkomt, vaak na een galblaasverwijdering. Dit kan leiden tot waterige, brandende diarree en een brandend gevoel rond de anus.

Diarree in de ochtend

Diarree die vooral 's ochtends voorkomt, kan te maken hebben met het prikkelbare darm syndroom (PDS) of andere functionele darmstoornissen. Het kan ook veroorzaakt worden door stress, hormonale veranderingen of een combinatie van die twee. 

Kleuren diarree

Waterig, vettig, consistent, stinkend of niet, het kan soms lastig zijn om je diarree te omschrijven. Gelukkig is kleur wel makkelijk te herkennen en veelzeggend.

Gele diarree: Dit kan wijzen op een infectie of malabsorptie van vetten.

Groene diarree: Dit kan veroorzaakt worden door een snelle doorgang van voedsel door de darmen of door het eten van veel groene groenten.

Zwarte diarree: Zwarte ontlasting wordt ook wel melena genoemd en kan wijzen op bloedingen in het bovenste deel van het maag-darmkanaal (zoals de slokdarm, maag of het eerste deel van de dunne darm). Het is aan te raden om hiermee naar de huisarts te gaan.

Rode diarree: Dit kan veroorzaakt worden door bloedingen in het onderste deel van het darmstelsel (zoals de dikke darm of de anus) of door het eten van rode voedingsmiddelen.

Oranje diarree: Oranje diarree kan veroorzaakt worden door bepaalde voedingsmiddelen of supplementen.

Wat helpt tegen diarree?

Heb je last van langdurige diarree en wil je ervan af? Dan is het D.A.R.M. Programma misschien wat voor jou. Dit programma bestaat uit 4 unieke fasen, waar het volgen van het D.A.R.M. Dieet er één van is. Je ontdekt welke triggers je kan vermijden om jouw darmen tot rust te brengen en weer een gezond ontlastingspatroon (zonder diarree) te krijgen. 

In het D.A.R.M. Programma stellen we niet alleen handige tools zoals een D.A.R.M. receptenboek of maaltijdplanner beschikbaar, maar kijken we stap voor stap naar wat jouw chronische diarree zou kunnen veroorzaken en hoe we dit aan kunnen pakken. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen.

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin ontdek je hoe je stap voor stap achter de oorzaak van je buikklachten kunt komen, en hoe je deze kunt aanpakken. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.