De meest voorkomende SIBO oorzaken op een rij

Er zijn veel verschillende oorzaken die kunnen leiden tot SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth, oftewel bacteriële overgroei van de dunne darm). Je darmflora is namelijk erg complex. Alles wat je eet en drinkt heeft invloed op je darmen. Het is dan ook niet zo gek dat een dieet hoog in simpele suikers en laag in vezels in verband wordt gebracht met het ontwikkelen van SIBO. Maar naast (slechte) voeding zijn er nog veel meer SIBO oorzaken. In deze blog zullen we dieper ingaan op de verschillende factoren die kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van SIBO.

Dit zijn de meest voorkomende oorzaken van SIBO:

• Een suikerrijk dieet
• Obesitas
• Diabetes
• Complicaties na een operatie
• Ziekte van Crohn
• Prikkelbare darm syndroom
• Te weinig maagzuur (mogelijk door gebruik van maagzuurremmers) 

(PS: benieuwd hoe je in 4 stappen je darmklachten op een effectieve manier kunt aanpakken? Bekijk dan hier onze gratis masterclass.)

SIBO oorzaken: een suikerrijk dieet, obesitas en diabetes

Een dieet rijk aan enkelvoudige koolhydraten (suikers) wordt in verband gebracht met SIBO (1). Dit zogeheten ‘westerse dieet’ kan niet alleen bijdragen aan het ontwikkelen van SIBO, maar onderzoek wijst uit dat het ook kan bijdragen aan andere chronische maag-, darm- en zelfs leverziektes (2).

Dit zit namelijk zo: het eten van te weinig vezels en een hoge inname van - de verkeerde soort - suikers zorgen voor een disbalans in je darmen. Het zorgt ervoor dat de gunstige bacteriën niet de bouwstoffen krijgen die ze nodig hebben om te voorkomen dat de minder gunstige bacteriën de overhand krijgen. Zo laten onderzoeken zien dat een hoge inname van suikers als fructose, lactose en andere enkelvoudige koolhydraten kan zorgen voor buikpijn en gasvorming bij mensen die last hebben van SIBO (3). 

Daarbij is het belangrijk om op te merken dat complexe koolhydraten en vezels juist wél vaak goed zijn voor SIBO. Deze zorgen er namelijk voor dat de samenstelling van bacteriën in de darmen ten positieve verandert. 

Bovendien wijzen studies uit dat mensen met obesitas en diabetes veel vaker last hebben van SIBO dan mensen die dit niet hebben. Bij diabetes is dat 2,9 keer zo vaak en bij obesitas zelfs 3,5 keer (bron 1 en 4). Deze link is zeer waarschijnlijk te wijten aan een ongezond voedingspatroon.

Complicaties van een operatie in de buik, maag of darmen

Een van de andere redenen dat mensen SIBO ontwikkelen, is dat ze een operatie hebben gehad aan het maag-darmkanaal (5). Na dergelijke operaties kunnen hechtingen in de darmen ontstaan die de beweeglijkheid hinderen. Hierdoor kan de peristaltiek - de voortbeweging van de voeding in de darmen - niet goed plaatsvinden en worden ook bacteriën minder goed door het darmstelsel naar buiten vervoerd. Deze kunnen zich vervolgens gaan ophopen en uiteindelijk ook naar de dunne darm migreren, waarna er wordt gesproken van SIBO.

Ziekte van Crohn en PDS als oorzaken van SIBO

Mensen die lijden aan de ziekte van Crohn hebben ook een grotere kans om SIBO te krijgen. Sterker nog: meerdere studies wijzen uit dat zo’n 18 tot 30% van de mensen die de ziekte van Crohn heeft, ook last heeft van SIBO (6). Als je de ziekte van Crohn hebt, is het daarom zeker de moeite waard om te onderzoeken of je SIBO hebt.

Hetzelfde geldt voor het prikkelbare darm syndroom (PDS). Veel van de klachten van PDS en SIBO lijken erg op elkaar. Daarom wordt de diagnose van SIBO nog wel eens verwisseld met die van PDS. Het aantal PDS-patiënten dat last heeft van SIBO kan oplopen tot maar liefst 78%! Ook daarom geldt hier: als je last hebt van PDS, onderzoek dan ook of er sprake is van SIBO (7).

Te weinig maagzuur en gebruik van maagzuurremmers

Het produceren van te weinig maagzuur en het gebruik van maagzuurremmers kunnen ook SIBO oorzaken zijn. Een van de functies van maagzuur is namelijk het afdoden van bacteriën uit de voeding. Wanneer je te weinig maagzuur aanmaakt, zullen meer bacteriën uit de voeding in de darm terechtkomen, wat de kans op SIBO kan vergroten.

Net als bij SIBO wordt een maagzuurtekort niet altijd op de juiste manier vastgesteld. Omdat patiënten vaak last hebben van zure oprispingen, denken artsen juist vaak dat er sprake is van een maagzuuroverschot. Het komt echter vaker voor dat deze oprispingen opspelen ten gevolge van een maagzuurtekort. Wanneer de maag namelijk niet zuur genoeg is, sluit de kringspier van de slokdarm minder goed, waardoor oprispingen kunnen optreden. Zoals je inmiddels waarschijnlijk wel door hebt, zijn ziektes aan de darmen en maag helaas nog ontzettend lastig om vast te stellen.

Om het allemaal nóg wat erger te maken: patiënten met een maagzuurtekort krijgen vaak een maagzuurremmer voorgeschreven. Deze maagzuurremmers zijn, zeker op de lange termijn, vaak een oorzaak bij patiënten met SIBO. Meerdere studies vinden zelfs dat meer dan 50% van de mensen die maagzuurremmers op de lange termijn gebruiken, ook SIBO heeft (8). Aangezien deze medicijnen de meest voorgeschreven medicatie zijn bij de huisartsen in Nederland, zou dit ook een van de meest voorkomende redenen van SIBO kunnen zijn.

SIBO testen en behandeling

SIBO is een relatief nieuw verschijnsel in de medische wereld. Daarom kan het ook heel goed zo zijn dat niet alle oorzaken van SIBO al bekend zijn. Als jij je herkent in de beschreven SIBO symptomen, dan kan het een goed idee zijn om te onderzoeken of je hier ook aan lijdt. In Nederland zijn er (nog) geen betrouwbare testen om SIBO vast te stellen, maar in Duitsland bestaat die test wél. Je kan de SIBO test hier gemakkelijk bestellen. Als je wilt weten hoe je de testresultaten moet interpreteren en wat je kan doen als je SIBO hebt, dan kan je het beste een kijkje nemen naar ons D.A.R.M. Programma. In dit programma beschrijven wij hoe je (chronische) darmklachten kunt verbeteren, zelfs wanneer je alles al geprobeerd hebt. Uiteraard krijgt SIBO hier ook veel aandacht in, waarbij je erachter komt wat de onderliggende oorzaak is van jouw SIBO. Met dit programma hebben we inmiddels al meer dan 2500 klanten mogen helpen.

Bronnen:

1. Ierardi, E., Losurdo, G., Sorrentino, C., Giorgio, F., Rossi, G., Marinaro, A., Romagno, K. R., Di Leo, A., & Principi, M. (2016). Macronutrient intakes in obese subjects with or without small intestinal bacterial overgrowth: an alimentary survey. Scandinavian journal of gastroenterology, 51(3), 277–280. https://doi.org/10.3109/00365521.2015.1086020
2. Satokari R. (2020). High Intake of Sugar and the Balance between Pro- and Anti-Inflammatory Gut Bacteria. Nutrients, 12(5), 1348. https://doi.org/10.3390/nu12051348
3. Achufusi, T. G. O., Sharma, A., Zamora, E. A., & Manocha, D. (2020). Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Comprehensive Review of Diagnosis, Prevention, and Treatment Methods. Cureus, 12(6), e8860. https://doi.org/10.7759/cureus.8860
4. Feng, X., & Li, X. Q. (2022). The prevalence of small intestinal bacterial overgrowth in diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis. Aging, 14(2), 975–988. https://doi.org/10.18632/aging.203854
5. M. Brennan and others, Small intestinal bacterial overgrowth in patients post major upper gastrointestinal cancer surgery, Diseases of the Esophagus, Volume 30, Issue 5, May 2017, Pages 1–7, https://doi.org/10.1093/dote/dow014
6. Sánchez-Montes, C., Ortiz, V., Bastida, G., Rodríguez, E., Yago, M., Beltrán, B., Aguas, M., Iborra, M., Garrigues, V., Ponce, J., & Nos, P. (2014). Small intestinal bacterial overgrowth in inactive Crohn's disease: influence of thiopurine and biological treatment. World journal of gastroenterology, 20(38), 13999–14003. https://doi.org/10.3748/wjg.v20.i38.13999
7. Ghoshal, U. C., Shukla, R., & Ghoshal, U. (2017). Small Intestinal Bacterial Overgrowth and Irritable Bowel Syndrome: A Bridge between Functional Organic Dichotomy. Gut and liver, 11(2), 196–208. https://doi.org/10.5009/gnl16126 
8. Jacobs, C., Coss Adame, E., Attaluri, A., Valestin, J., & Rao, S. S. (2013). Dysmotility and proton pump inhibitor use are independent risk factors for small intestinal bacterial and/or fungal overgrowth. Alimentary pharmacology & therapeutics, 37(11), 1103–1111. https://doi.org/10.1111/apt.12304

Geschreven door Mats Laszlo, student Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.