Buikpijn door stress: onderliggende oorzaken en 6 praktische tips

Stress is een veelvoorkomende oorzaak van fysieke klachten, waaronder buikpijn. De relatie tussen stress en het lichaam is complex en diep verweven met de werking van het zenuwstelsel. Deze blog bespreekt hoe stress buikpijn kan veroorzaken, wat de symptomen zijn, en hoe je met deze klachten om kunt gaan.

Voor een uitgebreid overzicht van mogelijke oorzaken van buikpijn, van ziektebeelden tot voeding en gewoontes, zie deze uitgebreide blog over de oorzaken van buikpijn. 

Heb je vooral een opgeblazen buik door stress, lees dan deze blog: Opgeblazen buik door stress.

(PS: benieuwd hoe je in 4 stappen je buikpijn op een effectieve manier kunt aanpakken? Bekijk dan hier onze gratis masterclass.)

Symptomen van buikpijn door stress

Buikpijn door stress kan zich op verschillende manieren uiten, afhankelijk van de intensiteit en duur van de stress. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Krampen en spasmen: Veel mensen ervaren plotselinge, krampachtige pijn in de onderbuik tijdens stressvolle periodes.
• Opgeblazen gevoel: Chronische stress kan leiden tot een opgeblazen gevoel door een vertraagde spijsvertering.
• Misselijkheid: Bij intense spanning kunnen sommige mensen ook misselijkheid en verlies van eetlust ervaren. Hierdoor kan een verandering in eetgewoonten ontstaan, wat op zijn beurt weer buikklachten kan geven.
• Zenuwpijn: De buik is gevoelig voor signalen van het zenuwstelsel. Stress zorgt voor een verhoogde alertheid van de zenuwen, wat kan leiden tot pijn en ongemak.
• Onregelmatige stoelgang: Stress kan ook de stoelgang beïnvloeden, wat kan resulteren in constipatie of diarree.

Deze symptomen zijn vaak gerelateerd aan de impact van stress op het autonome zenuwstelsel. Stress zorgt ervoor dat het lichaam in een vecht-of-vlucht-modus gaat, wat directe gevolgen heeft voor de spijsvertering en het functioneren van de darmen.

Spanning en buikpijn: hoe werkt deze connectie?

De connectie tussen stress en buikpijn begint in het brein. Het lichaam heeft een directe verbinding tussen de hersenen en het darmstelsel, ook wel bekend als de 'hersen-darm-as'. Deze verbinding zorgt ervoor dat emotionele en mentale stress het functioneren van het spijsverteringsstelsel kan beïnvloeden. Wanneer het lichaam stress ervaart, worden stresshormonen zoals cortisol en adrenaline vrijgegeven. Deze hormonen hebben directe effecten op de darmen en de maag.

Een van de meest voorkomende uitingen van deze connectie is een vertraagde of juist versnelde spijsvertering. Stress kan de bewegingen van de darmen veranderen, waardoor sommige mensen last krijgen van obstipatie, terwijl anderen juist diarree ontwikkelen. Bovendien zorgt stress voor een verhoogde spanning in de spieren, inclusief de spieren van de buikwand, wat leidt tot een gespannen, pijnlijke buik.

Stress kan ook bijdragen aan een verhoogde productie van maagzuur, wat kan leiden tot klachten zoals maagpijn en brandend maagzuur. Het is duidelijk dat het lichaam tijdens periodes van spanning en stress op vele manieren reageert, wat kan resulteren in aanhoudende buikpijn.

Wakker worden met buikpijn en stress

Veel mensen ervaren 's ochtends direct na het ontwaken buikpijn, vooral tijdens stressvolle periodes. Dit kan te maken hebben met anticipatieangst of een gevoel van onrust over de komende dag. Stressvolle gedachten en gevoelens kunnen al tijdens het slapen beginnen en ervoor zorgen dat het lichaam in een staat van alertheid verkeert, zelfs al direct na het ontwaken. Hierdoor kun je opstaan met een gespannen buik en het gevoel van een knoop in je maag.

Wakker worden met buikpijn door stress kan op den duur een negatieve spiraal vormen. Mensen die regelmatig deze vorm van buikpijn ervaren, kunnen angst ontwikkelen om te gaan slapen of zich angstig voelen over het opstaan, wat de klachten verergert en slaaptekort veroorzaakt, en zo uiteindelijk de lichamelijke gezondheid verder kan gaan belemmeren. Het is belangrijk om de onderliggende oorzaken van stress aan te pakken en de ochtendroutine zo kalm en stressvrij mogelijk te maken om dit patroon te doorbreken. In deze blog over nervus vagus stimulatie delen we wat tips over hoe jij je lichaam kan kalmeren.

Afvallen en moe door buikpijn en stress

Stress heeft niet alleen invloed op de spijsvertering, maar kan ook leiden tot onbedoeld gewichtsverlies en vermoeidheid. Dit komt doordat stress vaak gepaard gaat met veranderingen in eetlust en voedingspatroon. Sommigen verliezen hun eetlust, terwijl anderen ongezonde voedingskeuzes maken om stress te compenseren. Als buikpijn door stress aanhoudt, kan het lichaam moeite hebben om voedingsstoffen goed op te nemen, wat leidt tot gewichtsverlies en een gevoel van zwakte of vermoeidheid.

De combinatie van buikpijn, afvallen en vermoeidheid kan op den duur ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Chronische stress put het lichaam uit en kan leiden tot een verminderde werking van het immuunsysteem en een verhoogd risico op andere gezondheidsproblemen. Het is essentieel om stressmanagementtechnieken te implementeren, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen, nervus vagus oefeningen of lichaamsbeweging, om de impact van stress op het lichaam te verminderen.

En als je merkt dat je door stress binnen een korte tijd veel aankomt of afvalt, is het aan te raden om professionele hulp te zoeken bij een psycholoog, diëtist of andere zorgverlener, zodat je niet in een vicieuze cirkel terechtkomt.

Wat te doen tegen buikpijn?

Om buikpijn door stress te verminderen, is het belangrijk om een combinatie van directe en langetermijnstrategieën te gebruiken:

• Ademhalingsoefeningen: Door diep en langzaam te ademen, activeer je het parasympathische zenuwstelsel, wat helpt om het lichaam te kalmeren en stress te verminderen. Regelmatige ademhalingsoefeningen kunnen helpen om buikpijn te verminderen.
• Mindfulness en meditatie: Mindfulness helpt om de aandacht te richten op het huidige moment zonder oordeel. Dit kan de stressrespons van het lichaam verminderen en bijdragen aan een betere spijsvertering.
• Gezonde leefstijl: Voldoende slaap, regelmatige lichaamsbeweging en een gezond dieet kunnen de algehele weerstand van het lichaam tegen stress versterken. Zorg ervoor dat je een evenwichtig dieet volgt met voldoende vezels, eiwitten en gezonde vetten om de spijsvertering te ondersteunen.
• Stressmanagement: Het aanpakken van de bron van stress is cruciaal. Dit kan inhouden dat je werkdruk vermindert, grenzen stelt in relaties, of professionele hulp zoekt om met stressvolle situaties om te gaan.
• Rust nemen: Het kan helpen om een pauze in te lassen wanneer je buikpijn ervaart, zodat je lichaam de tijd krijgt om te ontspannen.
• Hydratatie: Voldoende water drinken is belangrijk om het lichaam te ondersteunen en de spijsvertering op gang te houden.

Als de buikpijn aanhoudt ondanks het nemen van maatregelen, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Chronische buikpijn kan wijzen op andere onderliggende medische aandoeningen die verder onderzoek vereisen.

Aanhoudende buikpijn verhelpen

Heb je last van aanhoudende buikpijn en wil je ervan af? Dan is het D.A.R.M. Programma misschien wat voor jou. Dit programma bestaat uit 4 unieke fases, waar het volgen van het D.A.R.M. Dieet er één van is. Je leert welke triggers je kan vermijden om jouw darmen tot rust te brengen en weer een gezond ontlastingspatroon (zonder buikpijn) te krijgen. 

In het D.A.R.M. Programma stellen we niet alleen handige tools zoals een D.A.R.M. receptenboek of maaltijdplanner beschikbaar, maar kijken we stap voor stap naar wat jouw chronische buikpijn zou kunnen veroorzaken en hoe we dit aan kunnen pakken. Met ons programma hebben we al meer dan 2500 mensen mogen helpen.

Je kunt ook onze gratis masterclass volgen. Hierin ontdek je hoe je stap voor stap van je buikklachten af kunt komen, en hoe je erachter kunt komen wat bij jou de oorzaak is. Klik hier om de masterclass te bekijken.

Geschreven door Zara Kleijn, BSc Geneeskunde aan de Radboud Universiteit, met verdiepende vakken in voeding, gezondheid en sport.

Gereviewd door Mats Laszlo , BSc Voeding- en Gezondheidswetenschappen aan de Wageningen Universiteit, Master Nutrition and Health, specialisatie: Molecular Nutrition and Toxicology, ervaringsdeskundige op het gebied van maag- en darmklachten zoals SIBO.